Wat is (centrale) sensitisatie?
Wat is sensitisatie bij chronische pijn?
Centrale sensitisatie is een theorie die zegt dat het centrale zenuwstelsel, vooral de hersenen en het ruggenmerg, overgevoelig wordt voor pijnprikkels. Dit betekent dat de drempel om pijn te voelen lager wordt en dat normale prikkels als pijnlijk kunnen worden ervaren. Dit fenomeen speelt vaak een rol bij chronische pijnziekten zoals fibromyalgie en het prikkelbare darmsyndroom.
De theorie van centrale sensitisatie werd voor het eerst geïntroduceerd door Clifford Woolf in de jaren 1980.
Sensitisatie bij chronische pijn is een moeilijk proces waarbij het lichaam te gevoelig wordt voor pijn. Hierdoor kan zelfs een lichte aanraking of een kleine wond meer pijn doen dan normaal. Dit komt doordat het centrale zenuwstelsel, inclusief de hersenen en het ruggenmerg, anders gaat werken. Het lichaam reageert daardoor sterker op pijn.
De wetenschap achter sensitisatie
Sensitisatie kan in twee soorten worden verdeeld: centrale en perifere sensitisatie. Centrale sensitisatie gaat over veranderingen in het centrale zenuwstelsel. Deze veranderingen maken iemand gevoeliger voor pijn. Dit kan ervoor zorgen dat pijn langer aanhoudt. Ook kan de pijn zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam. Perifere sensitisatie gebeurt in de zenuwuiteinden van de huid, spieren of organen. Hierdoor worden deze delen gevoeliger voor pijn.
Oorzaken van sensitisatie
Verschillende dingen kunnen sensitisatie veroorzaken. Dit kan erfelijkheid zijn, eerdere verwondingen of langdurige stress. Interessant is dat niet alleen lichamelijke factoren een rol spelen. Ook psychologische factoren, zoals hoe iemand over pijn denkt, spelen mee.
Herkennen van sensitisatie
Het is moeilijk om sensitisatie vast te stellen. Er is namelijk geen eenvoudige test voor. Tekenen van sensitisatie kunnen zijn: pijn die heftiger of langer duurt dan verwacht. Ook pijn bij niet-pijnlijke dingen, zoals aanraking, is een teken. Verder is een onvoorspelbaar patroon van pijn een aanwijzing. Mensen met sensitisatie merken vaak dat hun pijn niet altijd een duidelijke fysieke oorzaak heeft.
Behandelaanpak
De behandeling van sensitisatie richt zich op het verminderen van de gevoeligheid van het zenuwstelsel. Ook wordt er gewerkt aan hoe iemand pijn ervaart. Dit kan op verschillende manieren:
- Medicatie: Sommige medicijnen kunnen helpen om de pijnreactie van het zenuwstelsel te veranderen.
- Psychologische therapieën: Therapieën zoals cognitieve gedragstherapie kunnen helpen. Ze veranderen de manier waarop mensen over pijn denken en ermee omgaan.
- Lichamelijke therapieën: Lichte oefeningen en andere fysieke therapieën kunnen helpen. Ze verminderen de pijn en verbeteren de lichamelijke functie.
- Ontspanningstechnieken: Technieken zoals meditatie, ademhalingsoefeningen en yoga kunnen helpen. Ze verminderen stress en bevorderen ontspanning. Dit kan helpen bij het beheersen van pijn.
De waarde van een holistische aanpak
Een succesvolle behandeling van sensitisatie vraagt vaak om een aanpak die zowel de lichamelijke als psychologische aspecten van pijn aanpakt. Het doel is om een betere kwaliteit van leven te bereiken. Dit kan door het verminderen van pijn en het verbeteren van de lichamelijke functie. Ook het bevorderen van positieve manieren om met pijn om te gaan en, indien nodig, acceptatiestrategieën zijn belangrijk.
Leven met sensitisatie
Leven met chronische pijn en sensitisatie kan moeilijk zijn. Maar met de juiste steun en behandeling kunnen mensen leren hun symptomen goed te beheren. Het is belangrijk om open te staan voor verschillende behandelingsopties. Samen met zorgverleners kan een plan worden opgesteld dat past bij hun behoeften en levensstijl. Een sterk ondersteuningsnetwerk van familie, vrienden en lotgenoten is ook erg waardevol.
Conclusie
Sensitisatie bij chronische pijn is een ingewikkeld proces. Het kan een grote invloed hebben op iemands leven. Het is belangrijk om meer te begrijpen over wat sensitisatie is. Ook hoe het ontstaat en welke behandelingen er zijn is belangrijk om te weten.
Mensen met chronische pijn kunnen dan stappen ondernemen en zo kunnen zij hun symptomen beter beheersen. Ook kan hun kwaliteit van leven verbeteren.
Het is belangrijk om geduld te hebben. Samenwerken met een team van zorgverleners is ook belangrijk. Zo kan de meest effectieve aanpak voor pijnbeheersing worden gevonden.
Nog meer lezen?
Dit artikel is met aandacht samengesteld door de redactie van pijnstad.nl.
Het artikel is gelezen en goedgekeurd door Prof. Dr. Bart Morlion.
Laatste update: