Pijn en Leefstijl – Middelen en pijn
Inleiding
In mijn vorige columns schreef ik over het belang van bewegen en ontspannen bij pijn. Gedachten over pijn kunnen je pijn zowel positief als negatief beïnvloeden. Zo kan de gedachte dat bewegen de pijn erger maakt zorgen voor beweegangst, maar ook voor minder ontspanning omdat je bijvoorbeeld niet meer durft te sporten.
Middelen
Dat de maatschappij waarin we leven veel van ons vraagt benoemde ik al eerder, in mijn vorige column. Wij moeten er allemaal maar mee om zien te gaan en dat is niet altijd even makkelijk. Zeker niet als je chronische pijn hebt. Je hoeft geen chronische pijn te hebben om middelen te gaan gebruiken en eigenlijk gebruiken we allemaal middelen. De één drinkt koffie om wakker te worden, de ander gunt zichzelf een glaasje wijn voor het slapen gaan zodat hij makkelijker in slaap komt en laatst las ik over een moeder die de ADHD medicatie van haar zoon zo af en toe gebruikte zodat ze het huis wat makkelijker en sneller opgeruimd kreeg. Over roken en vapen nog niet gesproken.
Middelen en pijn
Roken en vapen: wat doet het met je zenuwstelsel?
Om dan maar te beginnen met roken en vapen. Zoals mijn dochter zegt… van roken krijg je longkanker en van vapen krijg je popcornlongen. Als je beide niet hebt denk je wellicht “wat heeft dat met mijn pijn te maken?”.
Je bloedvaten worden er niet beter op met deze middelen en een slechte doorbloeding zorgt voor slechtere wondgenezing, maar nicotine doet ook veel met je zenuwstelsel. Nicotine heeft een stimulerend effect op je zenuwstelsel. Je bloeddruk en hartslag stijgen en het maakt stofjes vrij die je lichaam verdoven. Je lichaam heeft steeds meer nicotine nodig waardoor je minder kunt genieten en zo kom je in een visuele cirkel terecht. Stoppen is moeilijk en geeft naast ontwenningsverschijnselen zoals stemmingswisselingen ook hoofdpijn.
Alcohol en cafeïne: een slechte combinatie voor pijn en slaap
Sommige mensen vallen makkelijker in slaap met een glaasje wijn op, maar voor de kwaliteit van je slaap is alcohol funest. Voor slaap geldt: je kunt beter vijf uur diep dan acht uur licht slapen. En zoals je weet zorgt een slechte nachtrust voor meer pijn. Cafeïne is ook niet bevorderlijk voor een goede nachtrust. Neem dan liever een kopje cafeïnevrije koffie en let bij thee op dat er geen theïne in zit. Theïne is namelijk hetzelfde als cafeïne. Echte kruidenthee bevat geen cafeïne, groene thee daarentegen wel. Ik ben dan ook weer niet zo hypocriet om te zeggen dat je nooit alcohol of cafeine mag gebruiken, maar ga er gewoon verstandig mee om en bewaar dat glaasje wijn of bier voor een feestje en niet dagelijks of voor de verkeerde reden.
Drugs: de minder zichtbare gevaren
Drugs is iets waarvan we doorgaans weten dat we het niet moeten gebruiken. Waar ik als kind nog enkel wist van drugs dat het dan om heroïne ging, zijn er tegenwoordig zo veel soorten drugs te krijgen dat ze niet allemaal over één kam geschoren kunnen worden. Één ding moge duidelijk zijn… blijf er vanaf, want het doet veel meer met je dan je zelf door hebt.
Medicijnen: onderschatte invloed op pijn en welzijn
MAAR… Wat weet je van medicijnen? Wat is de ADHD medicatie die de moeder neemt om haar huis te poetsen? Wat is de Oxycodon, Tramadol of Amitriptyline die de arts je voor schreef voor je pijn en nog belangrijker… wat weet je over de lange termijneffecten en werking? Doorgaans wordt door een arts of verpleegkundige niet meer verteld dan dat je er misselijk van kunt worden, obstipatie van kunt krijgen en duizelig van kunt worden. Voor hevige acute pijn zijn opiaten zoals Oxycodon een prima middel. Het gevaar schuilt echter in het gebruik op lange termijn en afhankelijkheid voor wie verslavingsgevoelig is.
Verslaving?
Ik zeg “afhankelijkheid” en gebruik het woord verslaving hier bewust niet, al is het dat wel. Verslaving lijkt iets te zijn waarvan men denkt dat het iets is waarvoor men koos omdat we het associëren met drugs en in mijn hoofd zie ik dan die junk in de goot. Daar wil niemand mee geassocieerd worden. Wil je meer weten over dit soort middelen en de effecten op langere termijn, dan raad ik je aan het boek “Minder slikken, Veel minder” van Remke van Staveren te lezen. Let op, dit boek is niet tegen het gebruik van deze middelen, maar geeft je wel een andere kijk erop en geeft informatie waarvan je zou verwachten dat alle voorschrijvers dit zouden weten.
Chronische pijn en opiaten
In de chronische pijn kom ik veel langdurig gebruik van opiaten en andere pijnmedicatie tegen die op lange termijn meer kwaad dan goed doen tegen, maar ook in de acute fase (nog voor het chronisch worden van de pijn) kunnen dit soort medicatie je herstel juist tegenwerken. Artsen moeten zich aan bepaalde regels houden waardoor ze verplicht zijn om eerst dit soort middelen in te zetten in de acute fase. Pas als de pijn 3 maanden later nog steeds niet weg is mag er een duurdere, vaak wel helpende, behandeling ingezet worden.
Voorbeeld, Het effect van medicatie bij acute pijn
Meneer M. (48 jaar) komt bij de huisarts omdat hij een paar dagen geleden acuut uitstralende pijn vanuit zijn nek richting arm en een paar vingers heeft. Hij slaapt al drie nachten niet van de pijn, kan geen goede houding vinden en heeft zich ziek moeten melden op zijn werk.
Van huisarts naar specialist: een lange weg
De huisarts denkt dat meneer last heeft van een spiertje dat tegen een zenuw duwt en stuurt hem naar de fysiotherapeut. De fysiotherapeut vertrouwt het niet en denkt eerder aan een nekhernia. Dit wordt door een MRI-scan bevestigd en dhr. krijgt de volgende medicijnen voorgeschreven:
- Tramadol (door de huisarts): Dit middel deed niets voor de pijn, maar maakte hem wel suf, waardoor de pijn iets naar de achtergrond verdween.
- Amitriptyline (door de neuroloog): Dit deed iets op de pijn, maar versterkte de sufheid.
- Slaapmedicatie (door de huisarts): Hierdoor sliep hij iets beter, maar nog steeds niet optimaal.
Dhr. M. kon nog steeds niet werken en de pijn bleef aanhouden.
Na drie maanden: van medicatie naar een effectieve behandeling
Na drie maanden was de pijn nog steeds aanwezig en dus officieel chronisch geworden. Nu mocht hij volgens de regels voor een pijnblokkade naar de pijnspecialist. Twee dagen na de behandeling was dhr. M. van zijn pijn af en kon hij beginnen met het afbouwen van de medicatie. Langzaam kon hij zijn dagelijkse leven en werk weer oppakken.
Wat deden de middelen écht met hem?
Je denkt nu vast. Wat is het probleem? Ik zie niet wat de middelen hierin verkeerd doen. Daarom ga ik dieper in op wat deze middelen gedurende de drie maanden met meneer M. deden.
De pijn was er nog even sterk, maar door het versuffende effect leek het minder aanwezig. In werkelijkheid had de medicatie geen direct pijnstillend effect, alleen een verdovend gevoel.
Door de sufheid bewoog dhr. M. nauwelijks, waardoor hij stijver werd en juist méér pijn kreeg. Zijn eetlust was al slecht door de pijn en werd nog slechter door de medicatie, waardoor hij minder voedingsstoffen binnenkreeg en zijn lichaam niet optimaal kon herstellen.
Veranderingen in stemming en sociale omgeving
Zijn echtgenote gaf aan dat ze hem niet meer herkende: hij was prikkelbaar, had stemmingswisselingen en maakte sneller ruzie. Door een gebrek aan slaap en helderheid had hij dit zelf nauwelijks door. Pas toen hij volledig was afgebouwd, realiseerde hij zich de impact van de medicatie.
Hij omschreef het als een doorzichtige deken die over hem heen lag: hij functioneerde, maar was niet écht aanwezig. Op dat moment zag hij het niet, maar achteraf besefte hij pas hoeveel invloed de middelen op zijn denken en doen hadden.
De lange termijn: wat als dit langer had geduurd?
In dit voorbeeld ging het om een relatief korte periode van medicatiegebruik. Dhr. M. had een stabiel leven en een goed sociaal vangnet. Maar als middelen in zo’n korte tijd al zoveel invloed hebben, wat gebeurt er dan bij langdurig gebruik?
Heb je zelf moeite met middelengebruik? Zoek hulp!
Mocht je zelf problemen ervaren met middelen, praat er dan over met je arts en zoek hulp.
In het Informatiecentrum van Pijnstad vind je meerdere artikelen over pijn en opiaten:
– Over Beginnen met medicatie
– Over Beginnen met opiaten
– Over Afbouwen en stoppen
Op opiatenafbouwen.nl is veel informatie te vinden over alles rondom opiaten.